Với lòng sùng mộ, tôi đảnh lễ dưới chân Guru – Lạt Ma ân phước vô song vinh quang linh thánh của tôi, và xin quy y ngài. Tôi cầu nguyện rằng nhờ sự ban phước của ngài, tôi và những đệ tử của tôi có thể nhanh chóng đạt được sự chứng ngộ bất nhiễm của con đường sâu xa trong bản tánh của tâm chúng tôi và đoạt được thành trì hiện hữu nguyên sơ ngay trong đời này.

Đối với những cá nhân may mắn mà những nguyện ước và thiên hướng thuộc về nghiệp thuần tịnh của họ đồng thời xảy ra trong hiện tại và là những người có niềm tin nơi giáo lý Dzogchen sâu xa và tin tưởng ở vị Thầy đã khám phá nó, sự giải nghĩa đơn giản như cánh cổng này giờ đây đang được đặt trong tay bạn là tinh tuý thực hành của giáo lý Dzogchen linh thánh, huyền diệu nhất. Nó là giáo huấn về những điểm trọng yếu của việc nhập thất trong núi non.

Hãy thấu suốt giáo lý này bằng phương tiện của ba chủ đề chính. Chủ đề thứ nhất là sự chuẩn bị: làm thế nào tịnh hóa dòng tâm thức bằng việc cắt đứt sự tham luyến và tập trung tâm thức nơi sự thực hành. Chủ đề thứ hai là nỗ lực trọng yếu: làm thế nào đi vào sự thực hành kinh nghiệm sau khi tẩy trừ những nhận thức sai lầm và những hoài nghi về cái thấy (kiến), thiền định (thiền) và hành động (hành). Chủ đề thứ ba là dòng chảy của sự thành tựu hiện hữu được soi sáng: làm thế nào trì giữ các samaya và duy trì những giới nguyện và nhờ đó hoàn toàn đồng hoá nghiệp của đời này với sự chứng ngộ Dzogchen.

Vì thế trước tiên tôi sẽ nói chút ít về chủ đề thứ nhất – sự chuẩn bị.

Ồ, tâm thức! Cái tâm buồn bã này với những đỉnh cao lỗi lạc và những vũng thấp tràn trề thất vọng của nó khởi đầu từ cái hiện đây với Đức Phổ Hiền. Đức Phổ Hiền thấu hiểu mọi sự là chính Ngài, Ngài hoàn toàn giải thoát. Nhưng là những kẻ không nhận ra bản tánh của tâm, chúng ta bị quăng ném đó đây trên bánh xe luân hồi xoay tròn vô tận, ở đó chúng ta trải nghiệm vô số những biến đổi của sáu loại hội chứng thân tâm và là nơi cuộc sống của chúng ta không có ý nghĩa gì hết.

Giờ đây là lúc bạn đã đạt được cơ hội mỏng manh này là được sinh ra làm người, bạn phải sử dụng nó để tránh không bị tái sinh trong các cõi thấp. Nếu không làm được điều này thì bạn không thể biết được nơi bạn sẽ tái sinh sau khi chết, và cho dù số phận của bạn thuộc loại nào trong sáu loài chúng sinh thì cũng sẽ chẳng có gì khác ngoài nỗi đau khổ. Và thêm nữa, có được thân người thì chưa đủ: giờ chết của bạn bất định và bạn phải hành động một cách thích đáng ngay trong giây phút này. Nếu giờ đây bạn làm điều đúng đắn thì vào lúc chết, giống như ngài Milarepa, bạn sẽ không cảm thấy xấu hổ hay hối tiếc. Milarepa đã nói lúc thị tịch: “Đời sống sâu xa của ta đã không gây cho ta bất kỳ điều sỉ nhục nào.”

Khi bắt đầu một công cuộc tìm kiếm tâm linh, bạn nên chấp nhận những hình tướng bên ngoài có tính chất quy ước. Nhưng còn quan trọng hơn điều đó, ngay hiện đây, bạn phải cắt đứt mọi sự tham luyến những phẩm tính đáng ao ước của sự kiểu cách và khoe khoang, và những trói buộc tầm thường của cuộc sống. Nếu tâm thức không hoàn toàn chuyển hóa và một khi bạn đi vào cánh cửa của sự hứa nguyện với một tâm thức thỏa hiệp lơi lỏng thì bạn sẽ bám luyến thật kiên cố vào quê hương, của cải và tài sản, gia đình và bằng hữu, và v.v.. Trong trường hợp này khuynh hướng đối với sự bám luyến là nguyên nhân đầu tiên và những đối tượng của sự bám luyến là những điều kiện (duyên) gián tiếp sẽ đồng thời xảy ra để tạo nên những chướng ngại nguy hiểm. Khi ấy, lại bị dính mắc với thế giới thường tục, bạn sẽ sa ngã và thoái bộ.

Vì thế bạn phải làm những gì bạn có thể để làm giảm bớt tầm quan trọng của thực phẩm, quần áo, những sự tương tác trong xã hội, và v.v.., và tự tháo gỡ mình khỏi tám mối bận tâm thế tục – được mất, sướng khổ, vinh nhục, khen chê – bạn phải hướng tâm thức một cách nhất tâm tới mục đích sâu xa.

Bạn phải noi theo gương mẫu của Gyelwa Yangonpa, người đã nói: “Ở nơi cô tịch được gọi là Sự Thấu hiểu Cái Chết / Ẩn sĩ đã Nhàm chán sự Tham luyến / Đã rút ra giáo khoá thần diệu nhờ từ bỏ mọi sự quan tâm đối với cuộc đời này / Và đã trục xuất những người khách Tám Mối Bận tâm Thế tục.” Nếu bạn không thành tựu sự tháo gỡ như thế, đời sống sâu xa của bạn sẽ bị hư hỏng bởi những mối bận tâm này là những thứ độc hại như thực phẩm bị ô nhiễm.

Tám mối bận tâm thế tục có thể được giảm thiểu thành hy vọng và sợ hãi, là những gì phát sinh từ sự tham luyến và ganh ghét. Sự tham luyến và ganh ghét nội tại mang hình tướng bên ngoài của những quỷ ma Gyelpo và Senmo và chừng nào mà bạn còn bị trói buộc bởi sự tham luyến và ganh ghét thì bạn còn bị quấy rầy bởi Gyelpo và Senmo và những chướng ngại sẽ không ngừng dứt.

Vì thế, liệu có sự tự phụ kiên cố – những mối bận tâm thế tục và bình phàm – ẩn núp trong hầm hố tâm thức của bạn không? Hãy liên tục khảo sát tâm bạn và tập trung để hủy diệt chúng. Việc chứa chấp những tham vọng như thế trong khi làm ra vẻ có một đời sống tâm linh để kiếm sống là một sự đạo đức giả trắng trợn và một cách sinh nhai gian dối.

“Việc từ bỏ quê hương của bạn là một nửa của công cuộc tìm kiếm!” là một châm ngôn cổ xưa. Hãy để lại sau lưng ngôi nhà của bạn và lên đường đi tới những xứ sở vô danh. Hãy thân thiết giã từ gia đình và bằng hữu của bạn nhưng phớt lờ những nỗ lực của họ nhằm cản ngăn bạn thực hiện mục đích. Hãy từ bỏ của cải của bạn và tin chắc rằng bất kỳ những gì bạn thọ nhận đều là của bố thí. Hãy coi những vật đáng ao ước của cuộc đời này là những chướng ngại ngoan cố được tạo nên bởi những tập quán xấu và hãy nuôi dưỡng tâm nhàm chán. Nếu bạn không biết đủ đối với của cải trong khi phát sinh sự bất mãn với những gì bạn có, những thái độ ấy sẽ khiến cho những con quỷ hưởng thụ lẻn tới thật dễ dàng.

Bất kỳ điều gì người ta có thể nói ra, dù tốt hay xấu, hãy cố gắng không phủ nhận hay xác nhận, không dính mắc vào những hy vọng hay sợ hãi điều đó, đừng tin tưởng vào nó, và giữ thái độ vô tư. Hãy để họ nói những gì họ thích, như thể họ đang nói về người chết và đã được chôn cất. Chỉ có một vị Thầy thực sự – và điều đó loại trừ cha mẹ bạn – có thể nói cho bạn điều gì phải làm. Vì thế hãy giữ sự độc lập của bạn và đừng để ai xỏ mũi.

Bạn nên luôn luôn có thiện ý, có bản chất tốt đẹp và biết cách quan hệ hòa hợp với mọi người, chớ làm họ buồn lòng. Nhưng khi đi tới thực chất của vấn đề và có ai đó – bất kỳ là ai – cố gắng quấy nhiễu sadhana[1] của bạn, thì bạn hãy cứng cỏi, bất động như một khối thép được kéo bởi một chiếc khăn lụa. Đừng dễ mủi lòng và bị tác động thái quá, đừng uốn mình theo chiều gió giống như đám cỏ trên một đèo núi.

Dù sadhana của bạn thuộc loại nào, sau khi đã thệ nguyện hoàn tất nó, bạn hãy thực hiện bằng bất cứ giá nào cho dù cuộc sống của bạn đang có vấn đề – mặc dù sấm sét đánh xuống từ trên trời, lũ lụt dâng lên từ dưới đất, và những trận lở đất trút xuống quanh bạn, bạn hãy kiên trì tới cùng. Để đạt được kết quả đó, ngay từ lúc bắt đầu, hãy dần dần củng cố một thời khoá chặt chẽ gồm những thời gian thiền định, ăn uống, giải lao và ngủ, đừng để những tập quán xấu lẻn tới. Sự thực hành của bạn có thể là nghi thức tỉ mỉ hay sự thiền định vô tướng, nhưng đừng để cho nó vô kỷ luật khiến bạn lãng phí thời gian; đúng hơn, hãy tiến hành đều đặn.

Khi nhập thất, cửa ẩn thất nên được bít kín bằng bùn đất. Nếu không làm được điều đó thì đừng quan hệ với ai, đừng nói chuyện với bất kỳ người nào và đừng nhìn ngó. Hãy vứt bỏ sự lang thang vô định của tâm thức không dừng nghỉ, trục xuất hơi thở cũ kỹ, và trong khi duy trì thân thể trong một tư thế tốt đẹp hãy lơi lỏng tâm trong một sự hiện diện trùm khắp không có ngay cả một cái búng tay của sự xao lãng, giống như một chiếc cọc lều trong nền đất cứng. Một cuộc nhập thất nghiêm mật trong những chiều kích ngoài, trong và bí mật đó sẽ nhanh chóng đem lại những biểu hiện và phẩm tính là bằng chứng của sự thành tựu.

Nếu có điều gì quan trọng phát sinh và bạn suy yếu đi, giảm bớt cường độ tu hành, gặp gỡ người nào đó và thậm chí trò chuyện với họ, bạn nghĩ rằng: “Sau việc này tôi sẽ nghiêm ngặt hơn!” thì bạn sẽ đánh mất sự phấn chấn của cuộc nhập thất và trở nên càng lúc càng lơi lỏng. Trái lại, ngay từ lúc đầu nếu bạn quyết định giữ vững vị thế của bạn và không chấp nhận một trường hợp ngoại lệ nào, việc nhập thất của bạn sẽ trở nên càng lúc càng có kỷ luật chặt chẽ và sadhana của bạn sẽ không bị những chướng ngại quấy rầy.

Có nhiều gợi ý khác nhau nhằm hướng dẫn bạn tới địa điểm thực sự của cuộc nhập thất, nhưng nói chung nó nên là một nơi được ban phước bởi một Đạo sư siêu phàm như Guru Rinpoche[2] và không thuộc quyền kiểm soát của những người có niềm tin trái nghịch với đức tin của bạn. Nó nên ở một nơi hoàn toàn cô tịch, ở đó bạn cảm thấy thực sự dễ chịu và không gặp rắc rối trong những vấn đề thực tế. Nếu bạn có năng lực và sức mạnh để giải quyết một cách tự nhiên những hình tướng bên ngoài và tính nhạy cảm bên trong ở những mộ địa, bãi tha ma và những nơi hoang dã khác có năng lực tiêu cực là nơi có những tinh linh và quỷ ma ác độc cư trú, thì sự thiền định của bạn sẽ được gây truyền cảm hứng thật mạnh mẽ và sẽ nhanh chóng được hoàn thành. Nếu bạn thiếu năng lực đó thì mọi loại chướng ngại sẽ xuất hiện ở những địa điểm như thế. Khi sự chứng ngộ đồng nhất với cái hiện đây, mọi tình huống khó khăn xuất hiện như sự củng cố tích cực và đó là thời gian lợi lạc nhất để bạn thực hiện những yoga bí mật ở những nơi như các mộ địa và bãi tha ma. Tuy thế, nơi cô tịch thực sự là không gian của sự vô-hành khi dòng tâm thức của ta đã thoát khỏi mọi toan tính nuông chiều bản thân sâu xa và hiển hiện.

Đối với tiến trình thực sự của sự tịnh hóa: tiến trình này bao gồm sự tu hành thông thường trong bốn sự chuyển hóa tâm thức và tu hành phi thường trong sự quy y, nguyện ước, sám hối, và thiền định cúng dường phù hợp với giáo huấn khẩu truyền – hãy kiên trì trong thực hành này cho tới khi những lợi lạc trở nên thật cụ thể. Sau đó hãy thực hành Guru Yoga là trụ cột chính yếu của việc tu hành và hãy làm việc với nó. Không có những thực hành nền tảng này sự thiền định sẽ trì trệ và ngay cả khi nó thâm nhập sâu xa hơn, nó sẽ gặp nhiều chướng ngại.

Trong khi sự chứng ngộ thuần tịnh vẫn không là yếu tố rộng khắp trong con người chúng ta, hãy cầu nguyện với lòng sùng mộ chân thành tha thiết và chẳng bao lâu, nhờ sự chuyển di của tâm chứng ngộ của Lạt Ma, một sự chứng ngộ kỳ diệu không thể diễn tả được sẽ xuất hiện trong bạn một cách tự nhiên. Lạt Ma Shang Rinpoche đã nói: “Tìm kiếm sự an bình, có những kinh nghiệm thần bí, đạt được sự thâm nhập sâu xa, và v.v.., đây là những kinh nghiệm thông thường. Còn quý báu hơn nữa là sự chứng ngộ phát sinh từ bên trong nhờ những ban phước của Lạt Ma, là chứng ngộ phát khởi từ lòng sùng mộ tha thiết.”

Thực tại Dzogchen tràn ngập tâm thức thì tuỳ thuộc trực tiếp vào sự chuẩn bị. Đó là lý do tại sao Je Drigung đã nói: “Một vài truyền thống chú trọng vào sự nỗ lực trọng yếu; truyền thống của chúng ta nhấn mạnh nơi những sự chuẩn bị.”

Đức Dudjom Rinpoche

Bản dịch Anh ngữ của Keith Dowman

Bản dịch Việt ngữ của Thanh Liên

1 “Các phương tiện để thành tựu.” Nghi thức và thủ tục Kim Cương thừa để thực hành.
2 Đức Liên Hoa Sanh.