Tôi rất hân hạnh được gặp Trungpa Rinpoche (Rinpoche là danh từ Tây tạng chỉ những bậc thầy đáng tôn quý, thường là những vị tái sinh – Lời dịch giả) và tất cả quý vị ở đây. Tôi được Trungpa Rinpoche cho biết qúy vị rất mong muốn tìm hiểu con đường dẫn đến giải thoát, sự giải thoát nội tâm. Tôi rất thích khi được biết như vậy. Thực ra, tôi không có ý thuyết giảng cho quý vị ngày hôm nay. Tôi chỉ đến đây để thăm viếng tu viện Naropa và như quý vị đã biết người đi du lịch thường hay nói những gì!

Tất cả quý vị ở đây thật có phước. Qúy vị đến với trí tuệ của Phật và chắc chắn quý vị sẽ có cơ hội để thực hành trí tuệ này. Rất nhiều người đã không hiểu được những cơ duyên và những cơ hội hiếm có khi được tiếp xúc với Phật Pháp. Họ cho rằng đây chỉ là một sự tình cờ có được một tư tưởng hay được gặp một người. Nhưng không phải như vậy. Không có gì xảy ra mà không có nguyên nhân, cái gì cũng có nhân và quả. Vì thế quý vị đừng nên nghĩ và đón nhận Phật Pháp như là một món quà tặng. Bởi vì rất khó và rất hiếm mà có được, nên quý vị hãy đón nhận nó bằng tất cả tấm lòng chân thành và trân quý của quý vị.

Cũng có thể có những sự hiểu lầm về những kết quả khi tiếp xúc với Phật Pháp. Như nghĩ: “Hôm nay tôi được dạy bảo nhưng phải đợi đến một năm nữa tôi mới thực sự nhận ra nó, mới chứng nghiệm được nó.” Họ thất vọng vì con đường đạt giác ngộ quá xa. Người thời nay không nhận ra được cái gì đang ở ngay trước mắt của họ! Mỗi khi chúng ta đến với Phật Pháp, nếu chúng ta mở hết tâm hồn của chúng ta ra bằng một tấm lòng thực sự chân thành thì chúng ta sẽ nhận được sự đáp ứng ngay lập tức. Chúng ta sẽ nhận ra một cái gì mới lạ và sâu đậm về chính chúng ta, về thế giới chung quanh chúng ta và về hiệu quả của những gì chúng ta đang suy niệm. Nếu chúng ta suy ngẫm những lời dạy bảo vào buổi sáng, có thể buổi chiều chúng ta đã nhận ra kết quả. Không cần phải đợi đến tương lai mới nhận ra nó.

Quý vị là những người thực sự có diễm phúc được đến với Phật Pháp qua vị Rinpoche khả ái của qúy vị nên qúy vị không nên chậm trễ trong việc thực hành. Nếu quý vị chỉ lo sưu tầm tích trữ Đạo Pháp thì qúy vị đã tạo thêm rắc rối cho qúy vị rồi đó. Nếu như vậy thì những lời dạy bảo đầy minh triết và đầy lý luận cũng sẽ chỉ là sự thông minh và lý luận mà thôi. Chúng ta thường bị quyến rũ bởi những triết thuyết uyên thâm của Đạo Phật và bởi những danh từ chuyên môn huyền bí phức tạp của nó, phần đông chúng ta hăng say đón nhận những lời giải thích về Đạo pháp theo chiều hướng này. Những kiểu thông minh như vậy, những lối đón nhận Đạo Pháp mà không thực hành Đạo Pháp thì chỉ tích tụ thêm những nguyên nhân tạo thêm rắc rối, tạo thêm bất mãn trong tâm mà thôi.

Rất dễ có loại hiểu lầm này khi đến với Phật Pháp. Chúng ta thường quan tâm hay thường chỉ để ý đến những danh từ và sự diễn dịch của nó mỗi khi chúng ta học hỏi một vấn đề gì. Nhưng trong một Đạo viện, như Đạo viện Naropa này, thì vấn đề từ ngữ không nên quá coi trọng. Chúng thuần túy chỉ là những tấm bảng chỉ đường đi đến trí tuệ mà thôi, chúng không phải là trí tuệ. Mục đích chính trong việc học tập ở đây là có được những chứng nghiệm Đạo Pháp ở nội tâm. Quý vị phải tự chứng nghiệm những lời dạy bảo trong tâm của quý vị thay vì đợi Đạo Pháp mang ơn ích lại cho tâm của quý vị. Nếu quý vị ý thức sâu xa được vấn đề này và chân thành mở thật rộng tâm hồn ra thì sự giải thoát sẽ đến một cách dễ dàng. Hoàn toàn tùy thuộc vào sự ý thức và tỉnh thức của quý vị. Chiếc chìa khóa để thâu thập kết quả trong Đạo Pháp là luôn luôn cố gắng tìm hiểu xem làm thế nào những lời dạy bảo có thể đem áp dụng thích hợp cho mọi sinh hoạt trong đời sống thường ngày của chúng ta.

Nếu chúng ta đón nhận Đạo Pháp chỉ bằng trí thông minh khô cằn thì những triết giáo chúng ta học hỏi được cũng chỉ mang lại cho chúng ta những cảm nghĩ mâu thuẫn và những cảm thọ xung khắc mà thôi. Vì thế, thay vì tinh tấn trong tinh thần thì lại bị bệnh tâm thần. Kết quả này không phải tại giáo pháp. Nó cũng không có nghĩa là có một cái gì đó sai quấy trong sự trong sáng và minh triết của tư tưởng, nó chỉ là sự khác biệt của loại trí thông minh khô cằn. Nguồn gốc của vấn đề là thái độ thu nhận Đạo Pháp. Nếu chúng ta thực sự chân thành tiếp nhận những lời dạy bảo bằng cả tâm hồn mở rộng của chúng ta để tự chứng nghiệm những gì đã học hỏi được thì giáo pháp và những triết thuyết sẽ ơn ích vô cùng. Càng học hỏi, càng có nhiều ơn ích. Không có gì phức tạp khó hiểu cả. Nhưng, nếu chúng ta đọc vội vàng, ngấu nghiến những lời dạy bảo mà không chịu ngừng lại để tiêu hóa chúng thì chúng ta chỉ kinh nghiệm được khổ đau trong một tinh thần chất đầy bất mãn mà thôi. Thí dụ, quý vị có thể hãnh diện về những tài liệu, sách vở và sự hiểu biết mà quý vị tích trữ, thâu thập được; một cách không cần tiêu hóa chúng, quý vị tuyên bố rằng quý vị biết nhiều về Đạo Phật, quan niệm của quý vị tốt hơn, vượt xa những người khác. Quan niệm này sẽ chẳng hướng dẫn quý vị đến đâu cả mà chỉ gây thêm rắc rối cho chính quý vị và cho những người khác.

Tại sao những loại thông minh này lại đang gây rắc rối cho thời buổi này? Có thể một vấn đề nào đó đang hoành hành ở thời đại phát triển vật chất ngày nay. Người ta vẫn tiếp tục ham muốn những cái gì mới lạ, mà không bao giờ bằng lòng với những sản phẩm mà kỹ thuật tân tiến đang cung cấp cho. Vì thế, người ta thích chạy theo những tư tưởng khích động lòng ham muốn của họ rồi họ bị mê mệt bởi những mục tiêu không giới hạn mà họ nghĩ rằng họ có thể chiếm đoạt được. Họ cảm thấy không có gì là nguy hiểm khi buồn bực và khó chịu, bởi vì sự học hỏi thì cứ tiến tới không giới hạn và không ngừng. Với một thái độ như vậy mà hướng về một cái tâm có khả năng bất tận thì cũng chẳng có giá trị gì với trí tuệ – sự thông minh chân thật. Nó chỉ mang lại những mê tín về chân tính mà thôi. Loại thông minh vồ chụp này chỉ phản ánh những gì đang nằm sâu trong sự mê tín mà nó đã được tích trữ từ lâu để mang lại những niềm vui, sự an toàn và ngay cả sự giải thoát tạm thời.

Đừng coi những lời nói của tôi như là một sự khủng hoảng. Điểm mà tôi muốn nhấn mạnh là chúng ta nên kiểm điểm tâm ta một cách vô cùng khôn ngoan và sâu thẳm. Tại sao chúng ta lại muốn tìm hiểu học hỏi những lời dạy bảo của Đức Phật, và chúng thực sự có ý nghĩa gì trong những sinh hoạt hàng ngày của chúng ta? Chúng ta có thể nghĩ rằng chúng ta đang theo đuổi con đường dẫn đến giác ngộ, nhưng khi thực sự đi vào vấn đề thì chúng ta thực hành nó ra sao? Nếu chúng ta thực tình đi sâu vào vấn đề, có thể chúng ta sẽ nhận ra được những gì chúng ta đã thực hiện. Nhưng nếu chúng ta đã kiểm soát kỹ rồi mà chúng ta vẫn không nhận thấy chúng quan trọng, chúng chỉ là những khía cạnh của cuộc đời, thì có lẽ chúng ta đã không tiêu hoá những lời dạy bảo mà chúng ta đã nhận được.

Chúng ta đang nghiên cứu học hỏi và thực hành Phật pháp, nhưng chúng ta đã chẳng bao giờ tự hỏi chúng ta cái ý nghĩa chân thực của quy y Phật, Pháp và Tăng là gì? Nếu chúng ta đã suy nghĩ về những điều này và đã có ngay một câu trả lời – như chúng ta đang viết một bài khảo luận – thì có lẽ cũng chẳng có gì xảy ra nơi tâm của chúng ta. Rồi chúng ta vội vàng đi đến kết luận là quy y chẳng có ý nghĩa gì hết. Đây là một sai lầm đáng buồn. Mặc dầu chúng ta có thể có hàng chuỗi dài những định nghĩa bóng bảy đi nữa, sự quy y cũng vẫn chẳng có ý nghĩa gì với chúng ta nếu chúng ta không quy y bằng cả trái tim chân thành mở rộng của chúng ta. Như vậy, sự tìm hiểu chân thật sẽ cho chúng ta hiểu được rằng chúng ta đã không tiêu hoá cái gì mới thực sự là quy y. Chúng ta đã tự loại bỏ chúng ta ra khỏi sự độ trì và an bình của Tam Bảo.

Nếu chúng ta nghiên cứu Phật Pháp bằng một cái tâm hoàn toàn cởi mở và chân thành, cố gắng đi tìm những câu trả lời cho những vấn đề hàng ngày của chúng ta, thì quy y thực sự đem lại rất nhiều ý nghĩa. Từ những kinh nghiệm riêng của chúng ta, chúng ta đã biết được những giá trị thăng tiến vượt bậc của Đức Phật về một tâm toàn giác. Chúng ta sẽ nhìn thấy một cách vô cùng trong sáng thế nào là lòng từ bi giác ngộ, nó vượt xa những gì gọi là ràng buộc và ham muốn thường tình, nó cho chúng ta những khả năng đem lại hạnh phúc cho chính mình và cho những người khác. Bằng cách này, câu trả lời cho câu hỏi quy y sẽ đến ngay từ trái tim của chúng ta chứ không phải bằng môi miệng.

Điều này không có nghĩa là chúng ta nên chấp nhận một cách mù quáng, đơn giản vì nó là những lời dạy bảo của lạt ma. Đây là một sự sai lầm trầm trọng như chính những sự thông minh hoá. Điều vô cùng quan trọng là chúng ta nên hiểu những lời dạy bảo bằng chính sự tỉnh thức sâu xa của chúng ta. Chúng ta phải kiểm chứng những sự thật mà chúng ta đã và đang được dạy bảo, không nên chấp nhận nó chỉ vì nó được nói ra bởi những người mặc chiếc áo thầy tu, hay hoàn toàn ôm giữ nó bằng trí thông minh của chúng ta. Không có một chỗ nào trong Phật giáo dành cho những kiểu mơ mộng hão huyền của loại tâm linh siêu thị. (Đệ nhất nguyên nhân gây khổ đau cho chúng sinh là vô minh, ý nghĩa đơn giản của vô minh là không sáng suốt, không biết, không hiểu mọi hiện tượng xảy ra. Vì thế, chiếc chìa khóa đầu tiên và duy nhất để đối trị căn bệnh này chính là trí tuệ, ý nghĩa đơn giản của trí tuệ là hiểu mọi hiện tượng như nó là. Trí tuệ chỉ đến sau khi chính mình – không phải ai khác – thành tâm thực hành Đạo Pháp, trí tuệ không đến qua kinh sách, lạt ma, đền chùa hoặc bất cứ sự kiện bên ngoài nào; nếu có thì đây chỉ là trí thông minh bình thường mà thôi, không phải trí tuệ – Trí Bát Nhã – trí thông minh cũng chỉ đem lại khổ đau, một loại vô-minh-thông- minh. – Dg)

Khi chúng ta đã nghiên cứu học hỏi lâu rồi mà vẫn còn trở ngại với những kinh nghiệm cảm thọ thường tình, chúng ta có khuynh hướng đi khiển trách vị Lạt ma hay vị Thầy của chúng ta. Trong lúc này chúng ta nên tự vấn chính mình xem chúng ta có làm một điều gì hơn sự đòi hỏi của tri kiến hay không. Thái độ của chúng ta có hoàn toàn thay đổi không? Trong trường hợp này có thể chúng ta đã đầu độc tâm ta. Để tránh sự ô nhiễm này, Đạo Pháp đặc biệt chú trọng đến vấn đề học tập và thực hành không được xa rời nhau.

Cái gì chúng ta đã thực hiện qua thân khẩu và ý của chúng ta thì quan trọng hơn những gì chúng ta đã sưu tập được từ sách vở rất nhiều, hay ngay cả từ những điều học hỏi được ở những vị lạt ma, những vị thầy, những vị đạo sư hoặc từ bất cứ ai. Trách nhiệm về sự giải thoát và giác ngộ nằm ngay trong ta, không phải ở một vị lạt ma hay ở bất cứ một vị thầy nào. Sự đạt đạo được lớn mạnh từ cá tính và khả năng của chính ta chứ không phải từ bất cứ ai. Thật là sai lầm khi chúng ta khấn xin, “Lạy lạt ma, con có thể làm gì đây?” Đây là một sự thật, hãy làm với tất cả những gì chúng ta có – bằng chính khả năng của chúng ta – điều này xác định hiệu quả của sự thực hành tâm linh.

Theo ý nghĩa thâm sâu của Đạo Pháp, chẳng những chúng ta phải chịu trách nhiệm về những bối rối lầm lẫn và đau khổ của chúng ta mà chúng ta còn phải chịu trách nhiệm cho cả những sự buông xả của chúng ta nữa. Nếu sự học hỏi Phật Pháp mang lại những phẫn uất cho tâm của chúng ta thì đó chính là chúng ta đã thất bại trong việc phát triển sự học hỏi đó ra trong ý nghĩ và hành động của chúng ta. Tuy nhiên, nếu chúng ta biết làm thế nào tiêu hoá được những gì chúng ta đã học, ngay cả một điều nhỏ mọn, thì nó cũng mang lại rất nhiều ơn ích cho tâm chúng ta. Giống như một miếng chocolate hay một miếng bánh rất ngon; sự hiểu biết tầm thường không thể so sánh được với nó. Sự hiểu biết tầm thường không thể cho một hình ảnh nào về sự chân thực, về thực tướng, vì thiếu trực giác.

Như tôi đã nói, nếu chúng ta đem thực hành những gì chúng ta đã học hỏi được thì chúng ta không cần đợi kết quả. Ơn ích sẽ đến ngay. Tôi quả quyết rằng những người nào trong qúy vị ở đây đã có kinh nghiệm về thiền định đều nhìn nhận tất cả những khó khăn xảy ra thường ngày đều được giải quyết một cách tốt đẹp, nhanh chóng. Sự thật đã xảy ra như vậy, mặc dầu chỉ có một thời gian thiền định ngắn thôi cũng mang lại sự bình an lâu dài, quý vị đã có những kinh nghiệm này, phải không? Mỗi khi chúng ta có sự an tĩnh tại nội tâm, mỗi khi chúng ta đem áp dụng sự bình an nội tại này là chúng ta thực sự tu tập, vì thế chúng ta sẽ dễ dàng giải quyết được những vấn đề. Không có sự an bình này, việc tu tập chỉ đem đến cho chúng ta những xung động mà thôi. Vì nội tâm luôn bận rộn với những ý tưởng xung đột nên nó không còn một chỗ nào cho Đạo Pháp.

Những lời dạy bảo của Đức Phật rất đơn giản và ngay thẳng. Nếu chúng ta thấy nó phức tạp chỉ vì chúng ta đã tạo ra như vậy. Có thể chúng ta nghĩ, “Tôi có bằng tiến sĩ, tôi hiểu tất cả những tư tưởng này, nhưng tôi vẫn không tìm ra được một phương pháp nào để thực hành Đạo Pháp”. Liều thuốc để chữa căn bệnh này là hãy tự nhìn sâu hơn vào nội tâm của chính chúng ta. Hãy cố gắng quan sát những ý niệm tâm linh bệnh hoạn của chúng ta và hãy khám nghiệm những nguồn năng lượng thân khẩu và ý của chúng ta xem có chỗ nào bị tắc nghẽn và bị hướng dẫn sai lầm không. Để làm công việc này có kết quả, chúng ta cần có một chút kinh nghiệm về sự kiểm soát tâm. Chúng ta cần có tinh thần kỷ luật, luật tâm linh để giúp chúng ta thực hành một cách sống động linh hoạt hơn.

Nếu chúng ta không bắt đầu có hoặc bắt đầu phát triển ngay bây giờ một kỷ luật tâm linh thì chúng ta sẽ mất, sẽ hoang phí rất nhiều thời giờ trong cuộc đời cho một cái tâm vô kỷ luật. Không có Chánh Kiến từ khởi đầu nên lực vô minh cứ dẫn chúng ta tái sinh vào vòng luân hồi hết kiếp này đến kiếp khác mà không có quyền lựa chọn. Chúng ta đã mở cửa để tất cả những ảnh hưởng xấu tự do thấm nhập vào cả trong tâm hồn lẫn ngoài thân xác của chúng ta. Động từ “MỞ” ở đây mang một ý nghĩa thụ động. Tuy nhiên, với một sự áp dụng đúng đắn luật tâm linh, với một tinh thần kỷ luật cao độ, chúng ta có thể “MỞ” trong ý nghĩa tích cực.

Tinh thần kỷ luật không phải là sự siết chặt thần kinh như chúng ta nghĩ. Nó hoàn toàn không có nghĩa là chúng ta nhốt chúng ta vào một nhà tù mất hết sự tự nhiên và không còn sáng tạo. Nó chỉ có nghĩa là chúng ta nên tỉnh thức trong tất cả mọi hành động của chúng ta. Một cách từ từ và kiên nhẫn, chúng ta nên cởi bỏ, tháo gỡ tất cả những nút thắt về những ý niệm sai lầm của chúng ta, từ đó chúng ta giải phóng chúng ta khỏi tất cả những năng lượng thụ động mà nó đã cột chặt chúng ta từ muôn kiếp. Những lý thuyết phức tạp không cần thiết cho tiến trình tinh tiến này. Điều vô cùng quan trọng là chúng ta phải chấm dứt ngay tình trạng vô ý thức, tình trạng không thức tỉnh trên tất cả những thói quen thường ngày của chúng ta.

Một số người nghĩ rằng giữ kỷ luật sẽ làm chúng ta mất hết sự cởi mở và tính tự nhiên. Họ cho rằng chúng ta nên thoải mái và hãy để cho mọi thứ trôi chảy một cách tự do. Hành động như vậy chẳng có gì ngược lại với kỷ luật. Nhưng thực ra, giữ kỷ luật lại giúp chúng ta cởi mở một cách chân thật hơn. Nhiều khi chúng ta phải dẹp bỏ ý thức để được tự nhiên và nhiều lúc chúng ta lại phải liều lĩnh để hành động. Khi chúng ta sống trong kỷ luật trí tuệ của Đạo pháp, chúng ta sẽ không còn bị ảnh hưởng của vọng tưởng và vô minh nữa. Nếu chúng ta cố gắng hành động một cách tự do không cần kỷ luật thì thay vì cởi mở với hoàn cảnh đang đối diện, chúng ta lại bị bưng bít bởi những sự lầm lẫn, bối rối của chính chúng ta. Vì thế, để được tự nhiên chúng ta phải có một tinh thần kỷ luật từ sự thức tỉnh và trí tuệ.

Rất nhiều người phàn nàn rằng nếu liên tục chú ý vào những hành động của thân khẩu và ý thì khó quá. Nhưng thực ra nó chỉ khó khi nào họ không chú ý đến luật nhân quả. Tất cả những thói quen của chúng ta ở hiện tại sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến những gì sẽ xảy ra trong tương lai. Cũng giống như vậy, những gì chúng ta đang gặp phải bây giờ đều là kết quả của tất cả những gì chúng ta đã làm trong quá khứ. Nếu chúng ta nhận thức được điều này, chúng ta sẽ thận trọng với những hành động hiện tại của chúng ta một cách sâu xa hơn vì đây là trách nhiệm của chính chúng ta chứ không phải của bất cứ ai khác. Chúng ta sẽ nhận thức được hạnh phúc hay đau khổ là do quyết định của chính chúng ta. Nếu chúng ta là người tử tế, dễ thương và cởi mở trong tinh thần kỷ luật thì kết quả là chúng ta sẽ có hạnh phúc thật . Nếu chúng ta là người độc ác, ích kỷ và hẹp hòi, chúng ta sẽ chỉ gặp những khó khăn và đau khổ. Do đó, kỷ luật chỉ khó khăn đối với người nào không biết hoặc không sợ luật nhân quả, nên họ cũng chẳng có một sự thúc đẩy nào đến với con đường tâm linh. Nếu chúng ta hiểu được sự liên hệ tự nhiên giữa những hành động và những ảnh hưởng của nó đối với chúng ta và những người khác thì chúng ta sẽ tự động phải ý thức và cẩn trọng trong mọi hành vi của chúng ta. Đây là lý do tại sao chúng ta phải thức tỉnh.

Mỗi khi chúng ta tỉnh thức trong từng hành động của chúng ta là chúng ta phát triển thêm trí tuệ. Từ đó chúng ta kiểm soát được luật nhân quả. Nói cách khác, khi đó chúng ta có thể thanh tẩy được nghiệp của chúng ta. Vì thế, với sự tỉnh thức, chúng ta sẽ có những ý thức chân thực khởi phát chứ không phải do vô minh mà ra. Mật chú thường được dùng để khai mở những buổi pháp đàm, như Om muni muni maha muniye svaha, ý nghĩa sâu xa của ba lần lặp lại Muni là để “kiểm soát”. Muni đầu tiên để kiểm soát tam độc ở tâm – tham, sân, si – ba thứ này mang lại đau khổ cho cuộc đời. Muni thứ hai để thanh tẩy ô nhiễm và nghiệp, kể cả những hạnh nghiệp tốt mang lại niềm vui cho nhân loại, vì những thứ này cũng làm cho tâm không thanh tịnh (nghiệp có nghiệp xấu và nghiệp tốt, nghiệp nào cũng làm cho tâm không còn cân bằng thanh tịnh, Phật và chúng sinh tính thường rỗng lặng, rỗng lặng thì không có tốt không có xấu, tâm rỗng lặng chỉ nhìn sự vật như thị, như nó là, không có kiểu,” A, cái này tốt tôi nên giữ; ô cái kia xấu quá, bỏ đi.” -Dg) Với sự kiểm soát như vậy, giúp chúng ta thoát khỏi luân hồi. Nhưng chúng ta không thể phát triển sức mạnh này hay niềm an lạc này trong một khoảnh khắc mà nó sẽ đến từ từ, từ từ, rất chậm trong tiềm thức của chúng ta để rồi một ngày nào đó sẽ trở nên hoàn hảo. Maha muniye, đại thanh tẩy, sự kiểm soát toàn diện, thanh tẩy tất cả những dấu ấn của ảo vọng và nghiệp lực nằm rất sâu trong thể vi tế nhị nguyên của tâm ta. Trong sự phát triển cao độ này, trong sự giác ngộ này, chúng ta có khả năng tỉnh thức trọn vẹn (toàn giác) để mang lại ơn ích cho muôn loài chúng sinh.

Nhưng trước nhất chúng ta phải bắt đầu, từ từ, tinh tấn đều đều, đều đều, không hấp tấp, không vội vàng. Đừng làm những bước nhảy vọt. Hãy áp dụng, hãy thực hành một cách vững chắc. Nếu chúng ta bắt đầu tiến hành từ từ như vậy, chúng ta sẽ có khả năng tiếp tục lâu dài một cách rất dễ dàng và rất thoải mái. Chúng ta sẽ thức tỉnh và kiểm chứng được tất cả những gì chúng ta đang thực hành trong từng giây phút. Nếu chúng ta nhảy vọt ngay từ lúc bắt đầu chúng ta sẽ bị gãy chân; lúc đó nếu có lạt ma đến để chia sẻ với chúng ta về sự tiến bộ, về những chứng nghiệm Đạo pháp thì chúng ta đã bị què mất rồi, chẳng còn chia sẻ gì được. Trách nhiệm về sự thực tập lời dạy bảo này chẳng phải ở ông thầy mà tại chính chúng ta.

Khi chúng ta quy y Phật, Pháp và Tăng là chúng ta quyết liệt với nghiệp của chúng ta. Có nghĩa là chúng ta sẵn sàng canh giữ ba cửa ngõ thân khẩu ý của chúng ta và chúng ta tiếp tục tỉnh thức trong từng hành động của chúng ta. Phương pháp để hoàn thành công việc này là thiền định. Nếu chúng ta đã quyết định và đã có một phương pháp thích hợp thì sự học hỏi triết lý và giáo pháp mới có ích lợi. Lúc đó càng học hỏi về thiền định và biết thiền định trên những vấn đề gì, thì sự thực hành càng có kết quả. Đời sống của chúng ta và sự thực hành tâm linh của chúng ta sẽ dẫn chúng ta đến những bước cao hơn, do chính sức mạnh và kết quả của sự cố gắng này.

Để chứng nghiệm Đạo Pháp, cần hai điều kiện: Học hỏi và thực hành. Không áp dụng hai điều kiện này thì sự nguy hiểm nằm ngay trong phương pháp đó. Nếu chúng ta đến với Đạo và học Đạo bằng cái “Tôi” của chúng ta thì chúng ta sẽ chẳng thâu thập được gì mà lại còn chuốc thêm đau khổ bởi chính sự ô nhiễm tinh thần này. Thí dụ, chúng ta sẽ chỉ trở nên một người rất tinh thông về những danh từ và ý niệm mà thôi. Nếu chúng ta học và thực hành không trọn vẹn, sự kiện này sẽ là nguyên nhân gây đau khổ cho cái bản ngã kiêu mạn của chúng ta. Vì thế, mặc dầu Đức Phật có xuất hiện ngay trước mặt chúng ta mà giảng dạy Đạo Pháp cho chúng ta, chúng ta cũng nhún vai mà nói với Ngài rằng: “Tôi biết rồi, ông không phải nói với “Tôi” những điều này nữa”.

Thay đổi thái độ tâm linh này rất khó. Sức mạnh tinh thần của chúng ta có thể cấu tạo một hàng rào hoài nghi rất vững chắc để bảo vệ chặt chẽ những ý niệm sai lầm “dễ thương” của chúng ta. Cái thái độ sắt thép này chẳng những ngăn cản chúng ta tiếp xúc với người khác mà nó còn phá hủy hoàn toàn những giá trị căn bản của một con người. Bởi vì chúng ta cho rằng chúng ta biết tất cả mọi thứ nên chúng ta bị cầm giữ trong vô minh, như vậy chúng ta sẽ chẳng còn một cơ hội nào đánh thức tâm ta để trốn thoát khỏi khổ đau.

Do đó, chúng ta cần nhiều cố gắng để thực hành những gì chúng ta đã học hỏi được. Thực hành những gì chúng ta đã nghe, đã đọc và đã làm, đã nghĩ bằng tất cả năng lực của chúng ta. Đó là tất cả những gì tôi muốn nói. Hãy coi chừng nghiệp của chúng ta. Nghiệp là một danh từ Phật giáo, tiếng Phạn là Karma, đây là một danh từ Ấn độ, ý nghĩa rất phức tạp. Hàng ngày chúng ta ăn, uống, ngủ, đi và nói chuyện với người khác. Tất cả những hành động ấy tạo ra nghiệp, là nghiệp. Nói một cách đơn giản, tất cả những năng lượng phát ra từ thân khẩu và ý đều là nghiệp. Tất cả nghiệp lực đều có phản ứng, rồi nó lại tạo ra những phản ứng khác nữa, khác nữa, khác nữa…. Chúng ta không cần đi sâu xa, phức tạp hơn nữa. Như vậy cũng đã quá đủ để xác định khi vui sướng là nghiệp quả của những động lực lành mạnh đã được tạo ra từ trước, khổ đau là kết quả của những hành động bất thiện. Để nói về nghiệp, có khi phải cần cả một ngày, một tuần, một tháng hoặc cả năm mới luận bàn hết được. Tuy nhiên, lời dạy bảo đơn giản bao giờ cũng thấm hơn là những bài thuyết trình cầu kỳ bóng bảy, toàn là những lời trống rỗng, trò chơi của chữ nghĩa.

Từ khi sinh ra đến bây giờ, những gì chúng ta đã nói, đã nghĩ, đã làm đều là những cơ hội tạo ra nghiệp cho tương lai. Không có một giây phút nào mà chúng ta không tạo ra nghiệp, chúng ta tạo nghiệp trong từng giây từng phút. Có thể chúng ta không tin nghiệp và luật nhân quả. Nhưng dù tin hay không tin, nó vẫn ở đó, như chiếc kim đồng hồ không ngừng di chuyển. Cho tới khi nào chúng ta hiểu được tiến trình tạo nghiệp này, chúng ta mới tỉnh thức về tất cả những hành động xấu mà chúng ta đã tạo ra do thói quen, lúc đó chúng ta mới dễ dàng nhận ra bao nhiêu là rắc rối mà chính chúng ta đã mang lại cho chúng ta.

Mỗi một phút chúng ta tạo ra hàng trăm thứ nghiệp, có nghiệp chúng ta đã cố tình tạo ra. Trong sự yên tĩnh của thiền định, chúng ta có thể nghe được tâm ta, đây là nguồn gốc và nơi chốn của tất cả mọi hoạt động. Ở đây chúng ta có thể học hỏi, kinh nghiệm và nhận diện được mọi hành động của chúng ta từ rất xa, sâu thẳm mà chúng ta không hề biết trước kia. Công việc tự tỉnh thức này dẫn đến việc tự kiểm soát, đây là khả năng làm chủ nghiệp lực của chúng ta thay vì để nó điều khiển chúng ta.

Phật giáo Đại thừa dajy rất rõ ràng minh bạch về con đường chuyển hoá tất cả những sinh hoạt hàng ngày thành những phương tiện thiện xảo đưa đến giác ngộ. Ngay cả những năng lượng tiêu cực cũng có thể chuyển thành những kết quả tích cực. Điều này có thể thực hiện được bởi vì tất cả những năng lượng này đều là sự diễn dịch của những thái độ tinh thần, những thái độ này có thể dẫn đến mục đích đạo đức hoặc không đạo đức. Tất cả đều đòi hỏi một sự tỉnh thức cao độ.

Vì hiểu và sinh hoạt với những nguồn năng lượng của chúng ta mỗi ngày nên chúng ta có khả năng tạo được những bước rất dài trên con đường tâm linh. Không cần chúng ta phải cắt bỏ những hoạt động hàng ngày của con người để đi đến một nơi nào đó tu dưỡng tâm linh. Chúng ta có thể học hỏi ở mọi nơi mọi lúc. Phật giáo là con đường trung đạo, nó tránh tất cả những gì gọi là cực đoan. Vì thế, nếu chúng ta thực sự chân thành muốn thực hành Đạo pháp trong đời sống hàng ngày của chúng ta, chúng ta thực sự cần một đời sống quân bình. Đừng thẩm định quá thấp hoặc quá cao công việc gì mà chúng ta muốn hoàn thành, hãy cố gắng làm việc ở trong nội tâm càng nhiều càng tốt.

Nếu thực sự chân thành thực hành Đạo pháp trong đời sống hàng ngày, chúng ta sẽ được đổ đầy lòng nhiệt tâm. Nếu chúng ta là những người có tuổi thì tâm hồn chúng ta sẽ trở nên trẻ trung và tươi mát như một thiếu niên 15 tuổi. Còn không, thân xác và tâm hồn chúng ta sẽ bị già đi và suy nhược chung với nhau. Chúng ta sẽ chẳng có trí tuệ, chúng ta sẽ sống quãng đời còn lại rồi chết đi trong sự sợ hãi và ngu muội.

Vậy, chúng ta hãy cố gắng sống trong sự bình an của tâm hồn càng nhiều càng tốt. Hãy cố gắng sống vui vẻ. Có quá nhiều cơ hội sống tốt đẹp ở xã hội này, vậy hãy dùng nó cho khôn ngoan. Hãy nhớ rằng mục đích chính của một xã hội đầy máy móc là để tiết kiệm thời gian. Vậy hãy tổ chức đời sống sao cho có thật nhiều giờ dành cho thiền định. Rồi, khi nào bắt đầu biết để ý đến nghiệp lực được tạo như thế nào qua thân khẩu và ý thì lúc đó là lúc chúng ta mới thực sự thực hành Phật Pháp. Ngoài ra, mỗi khi chúng ta cố gắng ngồi thiền chúng ta chỉ ngồi đó mà chẳng thực hiện được một kết qủa hữu dụng nào.

Ngồi, tự nó chẳng phải là thực hành. Tinh tấn và chuyển hoá mới thực sự là thực hành. Khi tinh tấn, chúng ta cảm nhận được. Không cần phải hô hoán lên, “Ô Lạt ma, con đang học Phật Pháp, con có tiến bộ không?” Sự cảm nhận chỉ có thể được chứng nghiệm bởi chính anh, không phải Lạt ma hay bất cứ người nào khác. Chúng ta mỗi người đều có khả năng nhận ra sự tinh tấn này.

Tôi nghĩ rằng tôi đã nói quá nhiều, nhưng tôi cũng nghĩ rằng tôi đã nhấn mạnh một điều gì đó. Bây giờ chẳng còn gì để nói với quý vị nữa. Ước mong rằng sự gặp gỡ hôm nay sẽ mang lại một nghiệp quả tốt và tạo nhiều ơn ích. Nếu được như vậy, xin đừng phí phạm. Hãy hồi hướng tất cả những thành quả này cho muôn loài chúng sinh. Cám ơn quý vị.

Tôi rất sung sướng vì ở Hoa kỳ có rất nhiều người mong muốn đi tìm sự bình an trường cửu để đạt giác ngộ. Thật là may mắn cho quý vị được chia sẻ nghiệp quả với Trungpa Rinpoche. Mong rằng sự cố gắng của Ngài và sự thực hành liên tục của quý vị sẽ mang lại hạnh phúc và sự an lành cho tất cả mọi người.

Cám ơn quý vị nhiều lắm!

Lama Yeshe và Lama Zopa Rinpoche
Việt dịch: Vô Huệ
Trích: Năng lực trí tuệ – Những Lời Dạy Căn Bản Của Phật Giáo –  Nxb Wisdom Publications