Bất cứ ai muốn vượt qua biển sanh tử không bờ bến trước phải nghĩ đến nỗ lực ngay trong đời này để thành tựu an lạc như là biểu lộ của giải thoát. Một thân người, khó được dễ mất, là một chiếc bè với những quyền hạn tự do và những khả năng (để nghiên cứu và thực hành Pháp). Có được thân người, nếu bạn không tự nỗ lực, bạn sẽ không bao giờ thoát khỏi đại dương sanh tử. Bạn sẽ không bao giờ ngưng được dòng nhiều kiếp khổ đau. Bạn sẽ lắc lư trôi nổi trong đại dương đáng sợ, không thể chịu đựng, nơi những ngọn sóng mê lầm vươn đến cõi cao nhất, bọt của bệnh tật và tuổi già văng tung tóe khắp nơi và không thể thấy ở đâu dòng sanh và tử chấm dứt.

Nhưng bất cứ ai nghe những giáo lý sẽ có thể dừng dòng sanh tử và sẽ không bao giờ lìa khỏi đại lạc tối thượng. Thế nên với chiếc bè quý báu tuyệt hảo của Pháp tối thượng và an lạc, hãy nỗ lực vượt qua đại dương mê lầm của ba cõi.

Nếu bạn không thực hành con đường khai sáng đến giải thoát bây giờ, thì tương lai bạn sẽ không bao giờ được nghe từ “tái sanh may mắn”. Qua vô số đời bất hạnh, bạn sẽ không có phương pháp nào để thoát khỏi vòng sanh tử. Thế nên, bây giờ bạn đã có được một thân người với tự do và những khả năng, với lương tri các bạn cần thực hành một cách thành tâm và nỗ lực. Điều đó sẽ đem đến cho bạn lợi ích và an lạc. Nhờ đó, bạn sẽ có thể hoàn thành những mục tiêu của mình và những người khác.

Dù nếu bạn đã có tự do và những khả năng, cũng chẳng có gì bảo đảm an toàn. Mọi sự thì không an toàn, thay đổi và không có bản chất. Vì mọi sự vật là chốc lát, vô thường và tan rã, bạn cần nghĩ trong thâm tâm rằng bạn sẽ nhanh chóng chết đi.

Toàn bộ thế giới chung quanh bạn cũng thế. Nó cũng sẽ tan rã vì lửa, nước và gió. Sẽ không có một ngọn tóc nào còn lại. Tất cả sẽ trở nên trống không; chỉ còn có không gian. Tất cả chúng sanh sống trong đó – chư thiên, atula, người, thú, quỷ đói và ở địa ngục đều vô thường – khi thời gian đã hết, phải trầm mình vào dòng nước của cái chết, chuyển di thức và tái sanh. Năm, tháng, ngày và giây phút đều thoáng chốc, vô thường, tan biến và liên tục qua đi. Có những sự việc buồn như sự thay đổi của bốn mùa, hãy nghĩ cuộc đời bạn cũng vô thường biết bao.

Không có sự an ổn nào trong tâm trí. Rất sớm sự sống sẽ rời khỏi thân bạn. Thế nên từ nay bạn phải nghĩ dứt khoát, “Hoàn toàn sẽ không chắc chắn cái gì sẽ xảy ra trước, ngày mai hay sự chấm dứt cuộc đời của tôi”.

Khổ đau của sanh còn đáng sợ hơn khổ đau của chết. Không có hạnh phúc nào bất kể bạn sanh ra ở đâu, vì bản chất của dòng sanh tử thì giống như một ngọn lửa dữ dội. Thế nên hãy tìm kiếm một phương pháp để giải thoát khỏi nó ngay bây giờ.

Những chúng sanh trong địa ngục thì bị nóng và lạnh hành hạ, quỷ đói thì bị đói và khát, thú vật thì ăn thịt lẫn nhau, ngu si không biết gì và con người thì bị ba và tám khuyết điểm (2). Atula thì đánh nhau và chiến tranh, chư thiên thì bị chết, chuyển di thức và rớt xuống tái sanh thấp hơn. Hạnh phúc của họ có thể biến đổi thành buồn đau và khổ đau của việc bị ô nhiễm thì lớn lao. Sau khi thức của họ bị chuyển di khỏi những lạc thú và thoải mái của những cõi trời, họ có thể đi vào những ngọn lửa của một địa ngục lần nữa. Nghĩ như vậy, hãy hành động để vượt khỏi sanh tử luân hồi.

Những hình tướng xuất hiện của cuộc đời này giống như một giấc mộng trước khi thức giấc. Chúng biến đổi và vô thường. Bởi vì bạn phải bỏ chúng lại đàng sau, những người thân, sự thịnh vượng và các thứ có thể làm gì cho bạn? Hãy nỗ lực thực hành Pháp ngay bây giờ.

Tham muốn giống như thuốc độc, như vũ khí hay lửa. Khi đụng đến nó, sự hành hạ là thường trực nên không hề có cơ hội cho hạnh phúc. Sự khổ đau tiếp theo là làm việc để gom góp, bảo vệ và tăng thêm, bạn luôn luôn bị trói buộc vào sự tích trữ, tính keo kiệt và tham lam. Tranh đấu với mọi người, những mê lầm nhiễm ô của bạn tăng trưởng. Tâm bạn lang thang với công việc bận rộn và thân thể và đời sống bạn bị đe dọa.

Có quá nhiều lo toan và hoạt động thì đi nghịch lại với những thực hành Pháp của bạn và những bậc Thánh luôn coi thường những việc ấy. Nếu bạn ít tham muốn, những hành động đức hạnh của bạn sẽ tự động tăng trưởng. Thế nên bạn muốn dấn thân vào con đường đến giải thoát an lạc thì hãy bớt tham muốn và tự biết đủ.

Có nói rằng nếu bạn hết những tham muốn, bạn là một vị Thánh đích thực và nếu tham muốn của bạn ít, bạn gần là một vị Thánh. Cũng như khổ đau và mê lầm tăng trưởng cho người tham muốn, những hành động đức hạnh tăng trưởng cho người ít tham muốn. Thế nên hãy theo dấu chân của những vị thầy cao cả của quá khứ. Hãy luôn luôn bằng lòng và có ít sở hữu.

Những lỗi lầm khi sống với người ta quả thật là vô cùng. Có quá nhiều sự xao lãng và hoạt động vô ích. Tức giận, cãi cọ và chiến đấu tăng thêm, hấp dẫn và ghê tởm sanh khởi. Bạn luôn luôn bị ô nhiễm bởi những thói quen xấu của họ và điều này là vô ích. Bất kể bạn làm gì, không có lúc nào bạn có thể làm hài lòng họ được. Bất kể bạn cố gắng nhiều để chỉ bày cho họ, cơ hội thật ít ỏi để làm lợi lạc cho họ. Bất kể bạn nghe họ nhiều bao nhiêu, không có cái gì tốt đẹp đến từ đó. Bất kể bạn thân thiết với người nào, chẳng hạn người bạn tốt nhất, cuối cùng bạn cũng phải rời xa. Thế nên hãy từ bỏ mọi dấn thân, trong đó bạn nương dựa vào những người theo mình, những bạn bè hay thân thuộc. Hãy dứt khoát nỗ lực từ hôm nay để sống nơi cô tịch và thực hành Pháp thanh tịnh.

Những con người cao cả nhất trong quá khứ đã nói rằng khi sống nơi yên tĩnh họ đã tìm thấy cam lồ của Pháp. Thế nên hãy quyết định rằng bạn cũng sẽ sống một mình trong rừng vắng để đạt đến an lạc.

Sống trong yên tĩnh được các Đức Phật Chiến Thắng khen ngợi. Không có ai làm rộn bạn, tập trung nhất tâm sâu thẳm sẽ tăng trưởng. Bạn thực hành Pháp một cách tự nhiên và những tư tưởng về vô thường sanh khởi. Của cải để qua một bên và bạn không có công việc bận rộn hay xao lãng. Khối lượng những phẩm tính tốt như lòng tin và từ bỏ nhân lên, và bởi vì không liên hệ với người khác, những hoạt động của bạn tự động ít đi.

Thế nên, không có tám mối bận tâm thế gian, không lo làm cho ai hạnh phúc hay phải giữ thể diện, hãy trải qua ngày và đêm với Pháp trong an lạc. Như thế hãy làm cho sự việc có được thân người tự do và những khả năng trở nên ý nghĩa và đầy lợi lạc. Vì những lợi lạc của mọi điều này thì không thể diễn tả, hãy cố gắng thực hành định tâm cho suốt cuộc đời bạn trong cô tịch rừng núi.

Nguyện cho cơn mưa mát mẻ của Pháp dập tắt tư tưởng phiền não mê lầm. Nguyện nó làm đầy ao sen của tích tập công đức của định tâm nhất niệm. Nguyện cho nó mở rộng sự chứng đắc Cõi An Lạc.

Longchen Rabjampa

Vòng hoa báu bốn pháp Một dẫn nhập vào Đại Toàn Thiện 

Việt dịch: Đương Đạo