Chất cam lồ huyền diệu – Lời Khuyên một Đệ tử

Namo!
Pháp Vương Nhân từ của tất cả các bộ Phật, (1)
Bản chất và hiện thân của mọi đối tượng quy y,
Con kính lễ Đức Liên Hoa Sanh, vương miện tôn quý của con!
Nếu ta chỉ dạy cho những người khác bằng cách thế tuyệt hảo nhất thì ai trên trái đất này lắng nghe? Bởi ta hoàn toàn không có nhận thức sáng suốt và không thể là người dẫn dắt ngay cả cho chính mình! Mặc dù thế, con nhìn ta với thị kiến thanh tịnh và đã khẩn cầu ta. Vì vậy, để con không thất vọng, ta sẽ nói vài điều xuất hiện trong tâm.

Mọi thành công, dù lớn hay nhỏ, dù là những công việc có tính chất tâm linh hay thế tục, đều bắt nguồn từ kho công đức của con. Vì thế, đừng xao lãng ngay cả thiện hạnh không đáng kể. Hãy làm điều đó. Tương tự như thế, đừng bỏ qua những lỗi lầm bé nhỏ của con và coi là không quan trọng – hãy tự kềm chế mình! Hãy nỗ lực tích tập công đức, hãy cúng dường và bố thí. Với trái tim tốt lành, hãy cố gắng làm mọi sự lợi lạc cho chúng sinh. Đi theo bước chân của bậc hiền trí và cẩn trọng khảo sát mọi sự con làm. Đừng làm nô lệ cho những kiểu cách không được truy xét. Hãy tiết kiệm lời nói. Hãy chín chắn và suy xét chu đáo các tình huống. Cần nuôi dưỡng những cội gốc nhận thức sâu xa: khát khao muốn làm mọi điều cần làm và từ bỏ tất cả những gì nên bỏ. Đừng chỉ trích bậc hiền trí hay mỉa mai các ngài. Hoàn toàn rũ bỏ mọi cảm thức ganh đua, ghen tị. Chớ khinh thường người ngu dốt, đừng quay lưng lại họ với sự kiêu căng, ngạo mạn. Hãy từ bỏ sự tự phụ của con. Hãy từ bỏ tánh tự coi mình là quan trọng. Tất cả những điều này rất cần thiết. Hãy hiểu rằng con mắc nợ lòng tốt của cha mẹ con về cuộc đời của con, vì thế đừng để họ buồn lòng mà hãy đáp ứng những ước nguyện của cha mẹ. Hãy tỏ ra nhã nhặn và quan tâm đến tất cả những ai phụ thuộc vào con. Hãy làm họ thấm nhuần ý thức về sự tốt lành, và dạy họ làm điều đức hạnh và tránh điều xấu ác. Hãy kiên nhẫn với những khiếm khuyết nhỏ bé của họ và kềm chế tính khí xấu xa của con – nhớ rằng điều nhỏ bé nhất có thể hủy hoại một hoàn cảnh tốt lành.

Đừng giao du với những kẻ có tâm trí nhỏ hẹp, đừng đặt niềm tin nơi những bạn bè sơ giao và chưa được thử nghiệm. Hãy kết bạn với những người trung thực, thông tuệ và cẩn trọng, và hãy có một ý thức về sự đúng mực và nhã nhặn. Đừng kết bạn với những kẻ xấu không hề quan tâm đến nghiệp quả, những kẻ nói dối, lừa đảo và trộm cắp. Đừng dính líu với họ nhưng hãy làm điều này một cách khéo léo. Đừng trông cậy vào những kẻ nói những lời ngọt ngào trước mặt và làm điều trái ngược sau lưng con.

Đối với bản thân con, hãy kiên định trong sự thăng trầm của hạnh phúc và đau khổ. Hãy thân thiện và bình thản với những người khác. Việc nói huyên thuyên quá độ và thiếu kiểm soát sẽ khiến con bị uy lực của họ tác động; im lặng thái quá khiến họ không hiểu được những điều con muốn nói. Giữ một cách cư xử trung dung: đừng vênh váo với sự tự tín, mà cũng đừng làm một tấm thảm chùi chân. Đừng chạy theo chuyện tầm phào mà không truy xét sự thực của nó. Hiếm ai biết cách ngậm miệng. Vì thế đừng huyên thuyên về những ước muốn và ý định của con – hãy giữ những điều ấy cho riêng con. Và dù con đang nói với một kẻ thù, một người quen, hay một người bạn, đừng bao giờ làm gãy đổ niềm tin.

Hãy nồng nhiệt với mọi người, hãy mỉm cười và chuyện trò vui vẻ. Hãy giữ lập trường của con. Hãy tôn kính các bậc trưởng thượng và thậm chí khi có những điều không thích hợp với họ, đừng khinh miệt họ. Đồng thời, cũng đừng nhún nhường quá mức đối với người thô lỗ, ngay cả khi họ kiêu ngạo và đầy tự mãn.

Hãy khéo léo: đừng hứa những điều con biết là không thể giữ. Vì thế, hãy trân trọng những gì con đã hứa, và không bao giờ bỏ qua chúng như điều không quan trọng. Đừng ngã lòng bởi sự bất hạnh và không đạt được những gì con mong muốn, thay vào đó, hãy suy xét cẩn thận xem thực ra con được và mất những gì.

Mọi hành vi thế tục như thế, được tuân thủ với nhận thức đúng đắn, sẽ mang lại may mắn và thịnh vượng trong đời này và như có nói, một chuyển di nhanh chóng tới các cõi linh thánh.

Tuy nhiên, nếu con muốn hoàn toàn thoát khỏi sinh tử, đây là một vài lời khuyên sẽ trợ giúp con trên con đường dẫn đến giải thoát.

Nếu con không mãn nguyện thì con vẫn nghèo khó dù có nhiều tiền của đến đâu chăng nữa. Vì thế hãy quyết định là con có đầy đủ, và giũ sạch sự khát khao và tham muốn. Quả thực ít có ai biết rằng của cải đang trôi đi và không bền vững, và hiếm ai có thể thực hành bố thí một cách hoàn hảo. Ngay cả đối với những người thực hành pháp này, bố thí thường bị vấy bẩn bởi ba sự bất tịnh và bị lãng phí, giống như thực phẩm bị trộn lẫn thuốc độc. (2)

Ngoại trừ chúng sinh thống khổ trong địa ngục, không ai trong sinh tử không yêu quý cuộc đời. Trong bảy điều tuyệt vời của các cõi giới cao, trường thọ là một nghiệp quả tương tự như nguyên nhân của nó. (3) Vì thế, nếu con muốn có một cuộc đời trường thọ, hãy bảo vệ mạng sống của chúng sinh. Hãy nhất tâm vào việc thực hiện điều này!

Hãy nuôi dưỡng niềm tin và lòng kính ngưỡng đối với Tam Bảo và vị Thầy của con. Nỗ lực làm mười thiện hạnh và kết hợp thông tuệ trong trẻo với sự nghiên cứu uyên bác. Hãy nuôi dưỡng một ý thức về đức liêm chính của cá nhân con và sự đúng đắn đối với người khác. Với bảy điều quý báu siêu phàm này, con sẽ luôn luôn hạnh phúc. (4)

Đạt được an bình và hạnh phúc cho bản thân là cách tiếp cận Hinayana của các vị Thanh Văn và Duyên Giác. Lòng vị tha của Bồ đề tâm là con đường của những người có tiềm năng vĩ đại (thượng căn). Vì thế hãy tu tập các công hạnh của chư vị Bồ Tát, và hãy làm điều này trong một phạm vi rộng lớn! Hãy gánh vác trách nhiệm giải thoát tất cả chúng sinh khỏi luân hồi sinh tử. Trong tám mươi bốn ngàn pháp môn của Phật pháp, không điều nào sâu xa hơn Bồ đề tâm. Hãy hết sức nỗ lực trên con đường khi hợp nhất Bồ đề tâm tuyệt đối và tương đối. Điều này sẽ khiến con rút ra được tinh túy của mọi Kinh điển và Mật điển. Điều phục tâm của mình là cội gốc của Giáo pháp. Khi tâm được kiểm soát, các ô nhiễm tự nhiên suy giảm.

Đừng để con trở nên chai lì và dửng dưng (5) đối với Pháp; đừng để con lạc lối. Hãy làm cho Giáo pháp sâu xa thấm đẫm tâm con. Giờ đây là lúc con đã có đời người tuyệt hảo và rất khó được này. Giờ đây là lúc con có tự do để thực hành giáo lý, đừng phí phạm thời gian của con. Hãy nỗ lực thành tựu mục tiêu bất biến siêu việt, bởi cuộc đời đang trôi đi và không xác định được bao giờ cái chết đến. Cho dù ngày mai con sẽ chết, con nên có sự tin cậy và không hối tiếc.

Hãy nuôi dưỡng lòng kính ngưỡng chân thực đối với Bổn sư, thương yêu các huynh đệ kim cương của con, và nuôi dưỡng tri giác thanh tịnh đối với họ. Các đệ tử luôn luôn thiết tha gìn giữ samaya và các giới nguyện như giữ gìn mạng sống của họ là những người may mắn. Họ sẽ nhanh chóng đạt được thành tựu.

Vô minh, năm độc, hoài nghi, và bám chấp nhị nguyên là những cội nguồn của sinh tử và những khổ đau của ba cõi. Có một cách đối trị xua tan hay giải thoát mọi sự trong một cú đánh duy nhất. Đó là trí tuệ tự nhiên, trí tuệ nguyên sơ của giác tánh. Vì thế, hãy tin tưởng ở giai đoạn phát triển: Các hình tướng, âm thanh, và tư tưởng chính là sự phô diễn của Bổn Tôn, thần chú, và trí tuệ nguyên sơ. Kế đó, hãy an trụ trong con đường “kế tiếp” (anuyoga) của ba tri giác riêng biệt, giai đoạn toàn thiện, trạng thái lạc và không.(6)

Hãy đứng trên thực hành tối thượng của Tâm Yếu – sinh tử và niết bàn là sự phô diễn của giác tánh. Không xao lãng, không thiền định, trong một trạng thái thư thản tự nhiên, hãy luôn luôn an trụ trong sự trần trụi thâm nhập toàn khắp của thực tại tối thượng.

Chú thích:

(1) Đó là năm bộ (gia đình) giác ngộ: Như Lai, Kim Cương, Bảo Sanh, Liên Hoa, và Nghiệp (Hành động). Thống lĩnh các bộ này là năm vị Phật Thiền (Tỳ Lô Giá Na, Kim Cương Tát Đỏa, Bảo Sanh, A Di Đà và Bất Không Thành Tựu một cách tương ứng). Năm bộ Phật tượng trưng cho năm phương diện của Phật quả.

(2) Ba bất tịnh của sự bố thí có thể được cho là ám chỉ sự chuẩn bị, hành động bố thí thực sự, và sự kết thúc của hành động. Nó có nghĩa là (i) tặng vật có nguồn gốc từ sự sinh nhai tà vạy; (ii) hành động bố thí được thực hiện với ý hướng sai lầm; (iii) người bố thí không hoan hỉ với hành động của mình và cảm thấy hối tiếc.

(3) mtho ris yon tan bdun, trường thọ, sức khỏe hoàn hảo, sắc đẹp, may mắn, gia đình hay địa vị xã hội tốt lành, giàu có, và thông tuệ là những phẩm tính của các cõi cao.

(4) ‘phags pa’i nor bdun. Bảy điều quý báu siêu phàm là: niềm tin, giới luật, bố thí, uyên bác, ý thức xấu hổ, ý thức đúng đắn đối với người khác, và thông tuệ hay trí tuệ minh mẫn.

(5) chos dred. Các diễn đạt của người Tây Tạng để chỉ một người hiểu biết Pháp (có thể rất giỏi) nhưng không thâm nhập nó, và trở nên hờ hững và khó tiếp nhận vị Thầy và giáo lý.

(6) ‘du shes hay shes bya gsum. “Ba tri giác riêng biệt” là một ám chỉ thực hành được liên kết với nhập môn thứ ba.

Nguyên tác: “Magical Nectar,” trích trong “Counsels from My Heart” by Dudjom Rinpoche

Đức Dudjom Rinpoche
Thanh Liên dịch sang Việt ngữ