Bà Tsogyal tước hiệu Kharchen đã theo học với Đức Phật Ứng Hoá Thân Liên Hoa Sinh đến từ xứ Oddiyama, từ năm tám tuổi, đi theo Ngài như bóng theo hình.

Khi Đạo Sư sắp rời Tây Tạng để về xứ la sát, tôi, Bà Kharchen, đã dâng một mandala vàng và lam ngọc và chuyển một bánh xe cung thỉnh Đạo Sư và Hội Thượng Phật, khẩn cầu: Thưa Đại Đạo Sư ! Ngài sắp rời đây để về thuần thục các la sát. Tôi bị bỏ lại đây ở Tây Tạng. Mặc dầu tôi đã theo học Ngài suốt thời gian dài, thưa Ngài, người đàn bà già này vẫn không tin chắc vào năng lực của mình vào lúc chết. Thế nên tôi tha thiết xin Ngài từ bi ban cho tôi một chỉ giáo đúc kết tất cả các giáo pháp thành một giáo pháp vắn tắt và dễ thiền quán.

Đại Đạo Sư phúc đáp: Hành giả có tâm tín thành và đức hạnh, hãy lắng nghe tôi.

Mặc dầu có nhiều điểm tinh yếu sâu sắc của thân, hãy an trú không dính mắc gì hết và thư giãn sao cho thư thái, thanh thản. Tất cả đều gồm đủ trong chính trạng thái đó.

Mặc dầu có nhiều điểm tinh yếu của ngữ tỉ dụ như kiểm soát nhịp thở và tụng đọc mantra, hãy dừng chuyện nói năng và hãy nương nhờ như một người câm. Tất cả đều gồm đủ trong chính trạng thái đó.

Mặc dầu có nhiều điểm tinh yếu của tâm, tỉ dụ như tịnh chỉ, thư giãn, ảnh tướng, hoà nhập và quán chiếu tự nội, tất cả gồm đủ trong chính sự vụ hãy để tâm an trú vào trạng thái tự nhiên của nó, không dính mắc và thư thái, không cấu trúc của tưởng.

Tâm không giữ được vắng lặng ở trạng thái đó. Nếu một ai tự hỏi, tâm là cái trống rỗng ? giống như sóng nắng trong cái sức nóng của mặt trời, nó vẫn lấp lánh và chớp loáng về phía trước. Nhưng nếu một ai tự hỏi, tâm là một cái gì đó ? Tâm không có màu sắc hoặc hình tượng để nhận ra được nó, nhưng nó thì tuyệt đối trống rỗng và nhận biết sáng tỏ thấu suốt hoàn toàn. (viên minh), đó là bản chất của tâm bạn.

Nhận biết tâm như thế, trở thành chắc chắn về tâm, đó là kiến (cái thấy). Để duy trì không bị tán loạn trong trạng thái tịnh chỉ, không cấu trúc của tưởng hoặc chấp thủ, đó là thiền. Ở trong trạng thái đó, không bị dính mắc vào chấp thủ hoặc tham luyến, chấp nhận hoặc đối kháng, mong cầu hoặc sợ hãi, đối với bất cứ một trong những kinh-quá của sáu thức, đó là hành.

Bất cứ nghi hoặc hay do dự nào xảy ra, hãy cung kính thỉnh vấn bản sư của bạn. Hãy đừng gửi lòng ở các nơi cư trú của người sống bình thường ; hãy thiền quán trong hạnh độc cư cô tịch. Hãy buông bỏ sự dính mắc của bạn đối với bất cứ ai mà bạn có mối quan liên mạnh mẽ nhất trong đời này, và hãy thiền quán. Như thế đó, mặc dầu thân bạn vẫn ở trong hình tướng con người, tâm bạn thì bình- đẳng với tâm chư Phật.

Vào thời điểm chết, bạn nên thiền quán như sau. Vào lúc địa đại hoà nhập (tan biến) vào trong thuỷ đại, thân thể trở nên nặng nề và thân không thể tự nương nhờ thân. Vào lúc thuỷ đại hoà nhập vào trong hoả đại, miệng và mũi khô khan, ngưng nói bí lời. Vào lúc hoả đại hoà nhập vào trong phong đại, thân nhiệt biến mất. Vào lúc phong đại hoà nhập vào trong thức đại, bạn chỉ có thể thở ra khò khè và hít vào nấc nghẹn.

Vào lúc đó, cái cảm giác đương bị đè bởi một ngọn núi rất lớn, đương bị sập bẫy trong bóng tối, đương bị buông rơi vào vô tận của hư không xảy ra. Tất cả những kinh quá này có kèm theo những âm thanh sấm vang và nghe rõ trong tâm. Toàn thể bầu trời sẽ tươi sáng rực rỡ như một tấm gấm trải rộng.

Nhiều hơn thế nữa, những hình tướng tự nhiên của tâm bạn, những vị Phật bảo hộ tướng từ bi, tướng uy mãnh, bán uy mãnh và những vị Phật bảo hộ có nhiều đầu khác biệt, xuất hiện đầy bầu trời với bán cầu quang sắc cầu vồng. Vung múa các vũ khí, các vị này sẽ thốt những lời : “Đánh ! Đánh !” “Giết ! Giết !” “Hung ! Hung !” “Phat ! Phat !” [ tiếng Tây Tạng ] và các âm thanh uy mãnh khác. Thêm vào đó, sẽ có ánh sáng như một trăm nghìn mặt trời chiếu sáng cùng một lúc.

Vào lúc này, Phật bảo hộ cùng sinh của bạn sẽ nhắc nhở lưu tâm bạn về tính giác (viên minh), đang nói, Đừng bị tán loạn ! Đừng bị tán loạn ! Ma chướng cùng sinh của bạn sẽ loạn động tất cả các Kinh quá của bạn, làm cho các Kinh quá đều sụp đổ, và phát ra những âm thanh chói tai và uy mãnh và làm mê mờ bạn.

Ở điểm này, hãy tuệ tri điều này: Cái cảm giác đương bị đè ép xuống thì không phải là đương bị đè ép xuống bởi một ngọn núi. Đó là chính các đại của bạn đang hoà nhập. Hãy đừng sợ hãi chuyện đó ! Cái cảm giác đương bị sập bẫy trong bóng tối thì không phải là một bóng tối. Đó là năm quan năng của bạn đang hoà nhập ! Cái cảm giác đương bị buông rơi vào trong vô tận của hư không thì không phải là đương bị buông rơi. Đó là tâm của bạn không có cái gì để nương nhờ bởi thân và tâm của bạn đã ly biệt và hơi thở của bạn đã ngừng lại.

Tất cả các kinh-quá của quang sắc cầu vồng là những tự hoá hiện của tâm bạn. Tất cả các hình tướng từ bi và uy mãnh [ uy mãnh = chuyển biến hạnh Tử-ma] là các hình tướng tự nhiên của tâm bạn. Tất cả các âm thanh là âm thanh của chính bạn. Tất cả ánh sáng là ánh sáng của chính bạn. Hãy đừng nghi hoặc gì về điều đó. Nếu bạn cứ cảm thấy nghi hoặc, bạn sẽ bị ném vào trong sinh tử luân chuyển. Quyết định sáng tỏ hơn để thấy chỉ là chuyện tự diễn-hiện, nếu bạn nương nhờ an trú vào tính viên minh trong chân không diệu hữu quang minh biến chiếu, lúc đó đơn thuần trong chính chân không diệu hữu quang minh biến chiếu đó bạn sẽ chứng đạt ba thân: pháp thân, báo thân, ứng hoá thân và trở thành giác ngộ. Ngay lúc đó nếu bạn có bị ném vào trong sinh tử luân chuyển, bạn cũng sẽ không đi vào đó.

Vị Phật bảo hộ cùng sinh của bạn là hiện hữu của bạn để duy trì tâm bạn với chánh niệm không bị tán loạn. Từ thời điểm này, điều rất quan trọng là ở trạng thái không mong cầu và sợ hãi gì cả, không chấp và thủ cái gì cả, đối với các đối tượng của những quan năng của sáu thức cũng như đối với những dẫn dụ mê đắm, hạnh phúc và sầu muộn. Và từ bây giờ trở đi, nếu bạn đã đạt tịnh chỉ an định, bạn sẽ có thể bắt đầu có khả năng đảm lĩnh bản tính ở trong trung hữu và trở thành giác ngộ. Thế nên điểm tối yếu cho sinh mệnh (của tuệ mệnh ) là duy trì thiền quán không tán loạn từ chính thời điểm này.

Ma chướng cùng sinh là tập khí hiện tại đưa đến vô minh, nghi hoặc và do dự của bạn. Vào lúc đó, lúc ở tử địa, bất cứ hiện tượng dễ sợ nào xuất hiện tỉ dụ những âm thanh, những màu sắc và những ánh sáng, hãy đừng bị mê đắm dẫn dụ, hãy đừng nghi hoặc và hãy đừng sợ hãi. Nếu bạn bị rơi vào nghi hoặc dù chỉ một thời điểm, bạn sẽ lang thang trong cõi sinh tử luân chuyển, vì thế nên hãy đạt được tịnh chỉ an định hoàn toàn [ = không thay đổi và không bị chấm dứt bất thình lình ]

Ở điểm này, những lối dẫn vào tử cung (cửa ngõ tái sinh) hiện ra như những cung điện cõi trời. Hãy đừng bị tham luyến đối với chúng. Hãy tin chắc chắn vào điều nhận biết sáng tỏ thấu suốt đó. Hãy tự tại không còn mong cầu và sợ hãi ! Tôi quả quyết chẳng chút nghi hoặc nào là lúc đó bạn sẽ trở thành giác ngộ mà không còn một tái sinh nào thêm nữa.

Vào thời điểm đó, không phải là một ai đó được một vị Phật cứu độ. Tính giác viên minh trong sáng thấu suốt của chính bạn là bản giác cứu độ bạn. Đó không phải là một ai đó bị bách hại bởi các địa ngục. Chấp thủ được tự tịnh hoá, sợ hãi về sinh tử luân chuyển và mong cầu về niết bàn được cắt đứt từ gốc rễ.

Trở thành giác ngộ có thể được so sánh như nước đã sạch hết các chất cặn bã, vàng lọc sạch các chất tạp bẩn, hoặc bầu trời trong sáng thấu suốt không có những đám mây.

Đạt được pháp thân giống như hư không cho lợi ích chính mình, bạn sẽ thành tựu lợi ích cho tất cả hữu tình vô tận xứ như hư không vô tận xứ. Đạt đến báo thân và ứng hoá thân cho lợi ích của tất cả hữu tình, bạn sẽ làm lợi ích cho tất cả hữu tình vô tận xứ như tâm bạn lan toả vạn hữu vô tận xứ.

Nếu chỉ giáo này được trao ba thời: quá khứ, hiện tại, vị lai, tới ngay chính một người trọng tội tỉ dụ một người đã giết cha hoặc mẹ của chính họ, người đó sẽ không rơi vào sinh tử luân chuyển ngay cả nếu bị ném vào đó. Chẳng có chuyện gì nghi hoặc về chuyện trở thành giác ngộ.

Ngay cả nếu bạn có nhiều giáo pháp thâm sâu khác, mà không có một chỉ giáo như chỉ giáo này, bạn sẽ vẫn còn ở rất xa với giác ngộ. Do vì bạn không biết nơi nào bạn có thể lang thang kế tiếp, hãy thiền quán pháp này với sự bền lòng dù có gặp khó khăn.

Bạn nên trao giáo pháp trực chỉ này tới các người thụ pháp, những người có đại tín thành, tinh tấn dũng mãnh, và thông tuệ, những người luôn luôn nhớ đến thầy của họ, những người luôn luôn tín nhiệm vào các giáo pháp trực chỉ, những người thân tâm nỗ lực trong thực hành, những người có tâm an tịnh, và có khả năng buông bỏ các mối quan tâm đối với thế giới này. Hãy trao cho họ trực chỉ này với ấn uỷ nhiệm của đạo sư, với ấn ẩn mật của Phật thiền và ấn uỷ nhiệm của dakini.

Mặc dầu tôi, Liên Hoa Sinh, đã theo học nhiều vị đạo sư qua một ngàn tám trăm năm, đã thỉnh cầu những trực chỉ, đã nhận nhiều giáo pháp, đã học và đã dạy, đã thiền định và thiền quán, tôi đã không tìm thấy một giáo pháp nào thâm sâu hơn giáo pháp này.

Tôi sắp đi thuần thục các la sát. Bạn nên thiền quán như giáo pháp này chỉ dạy. Thưa hữu tình mẫu thân, bạn sẽ trở thành giác ngộ nơi cõi thánh. Thế nên hãy bền lòng dù có gặp khó khăn trong trực chỉ này.

Ban trực chỉ xong, Guru Rinpoche ngự trên những tia ánh sáng mặt trời và lên đường đến xứ la sát. Theo sau đó, Bà Tsogyal đã đạt giải thoát. Bà đã đảm nhiệm giáo pháp này bằng cách viết xuống thành bản văn và giấu như một bảo tạng thâm sâu. Bà đã làm với mục đích: trong vị lai, nó sẽ được trao cho Guru Dorje Lingpa. Lúc đó nó sẽ làm lợi ích cho nhiều hữu tình.

Đây là toàn thể Chỉ giáo Tinh yếu Thánh pháp phúc đáp đối với các vấn về tự giải thoát vào thời điểm chết và trong trung hữu.

Bản Tạng Văn ghi bởi YESHE TSOGYAL (757-817)
[Công chúa Tây Tạng – Đại đệ tử của Đạo Sư Liên Hoa Sinh] Bản Việt (dịch từ bản Anh): Đặng Hữu Phúc